Kinh tế số là gì? Định hướng phát triển kinh tế số tại Việt Nam?

Kinh tế số, chuyển đổi số, dịch vụ số … là các khái niệm thường xuyên được nhắc đến trong các diễn đàn, hội thảo của các cơ quan chính phủ cũng như các doanh nghiệp Việt Nam gần đây. Vậy kinh tế số là gì? Định hướng phát triển kinh tế số ở Việt Nam hiện nay ra sao? Dưới đây là đôi điều chia sẻ về chủ đề này

Kinh tế số là gì?

Theo nhóm cộng tác Kinh tế số của Oxford, ‘kinh tế số được định nghĩa là nền kinh tế vận hành dựa trên nền tảng công nghệ số, đặc biệt là các giao dịch điện tử tiến hành thông qua internet. 3 thành phần chính trong nền kinh tế số bao gồm doanh nghiệp số, hạ tầng kinh doanh số và thương mại điện tử.

Tại Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2019, Kinh tế số được định nghĩa là toàn bộ hoạt động kinh tế dựa trên nền tảng số và những mô hình kinh doanh mới được tạo ra từ việc áp dụng công nghệ số và dữ liệu số.

R.Bukht và R. Heeks đã đưa ra khái niệm tổng quan nhất về Kinh tế số bằng cách đề ra hệ thống ‘Khung khái niệm về Kinh tế số’. Khung khái niệm này nêu rõ phạm vi của Kinh tế số lõi (Core Digital Economy), Kinh tế số phạm vi hẹp (Digital Economy) và Kinh tế số phạm vi rộng (Digitalised Economy).

Theo đó, kinh tế số lõi bao gồm: Chế tạo phần cứng, phần mềm và tư vấn Công nghệ thông tin, Dịch vụ thông tin và Truyền thông. Kinh tế số phạm vi hẹp bao gồm các vấn đề về dịch vụ số, kinh tế hạ tầng. Kinh tế số phạm vi rộng (Kinh tế số hóa) là phạm trù thường gặp nhất hiện nay: bao gồm kinh doanh điện tử, thương mại điện tử , nông nghiệp chính xác, kinh tế thuật toán, kinh tế chia sẻ, kinh tế gắn kết lỏng

Ưu điểm của kinh tế số

Trên thế giới, kinh tế số đã mang lại rất nhiều ưu thế cho các công ty, tập đoàn lớn toàn cầu nơi mà ứng dụng đa dạng các nền tảng công nghệ số, kinh tế số như: Google, Apple, Amazon, Microsoft hay Alibaba. Các ưu điểm nổi bật nhất trong những thế mạnh mà kinh tế số mang lại có thể kể tới là:

–  Tăng trưởng thương mại điện tử;

–  Thúc đẩy người dung sử dụng Internet;

–  Phát triển hệ thống hàng hóa và dịch vụ Kinh tế số.

– Phát triển kinh tế theo định hướng kinh tế số còn đảm bảo tính minh bạch gián tiếp làm giảm các hoạt động gian lận thông qua các hoạt động trực tuyến, từ đó giúp kiểm soát tốt nền kinh tế hơn

Tiềm năng và triển vọng phát triển kinh tế số ở Việt Nam

Kinh tế số được nhận định là một phần không thể tách rời của phát triển kinh tế Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ 4.0 với những tiềm năng phát triển rất lớn. Một số nền mòng cho phát triển kinh tế số đang từng bước được hình thành:

Công nghệ di động ở Việt Nam đang phát triển mạnh

Việc sử dụng công nghệ dần đi vào đời sống kinh tế xã hội và người dân, cùng với đó là sự phát triển đa dạng các tiện ích đi kèm. Theo số liệu thống kê vào năm 2019, Việt Nam có ít nhất 61 triệu người dùng internet, trung bình 1 ngày mỗi người dành tới 3 giờ 12 phút sử dụng interent trên các thiết bị di động thông minh (smartphone). Các ứng dụng mạng xã hội, ứng dụng xem video, game, ứng dụng công việc hay ứng dụng mua sắm qua các sàn thương mại điện tử đều được người dùng internet sử dụng thường xuyên mỗi ngày.

Xây dựng và phát triển nền tảng công nghệ thông tin và truyền thông (ICT)

Đây được xem là hạt nhân của chuyển đổi số, được đánh giá là phần quan trọng nhất của nền Kinh tế số lõi (Core Digital Economy). Việc phát triển tốt nền tảng này sẽ góp phần giúp Việt Nam vượt qua bẫy thu nhập trung bình, tiến lên phát triển nhanh chóng, bền vững.

Khung chính sách phát triển

Khung chính sách phát triển của ngành thông tin và truyền thông, Bộ TT-TT mới đây đã bắt đầu cấp phép thử nghiệm 5G cho các hãng viễn thông lớn như Viettel, VNPT và Mobifone, định hướng phát triển ngành bưu chính theo hướng thương mại điện tử, áp dụng mạnh những công nghệ số vào các hoạt động của nền bưu chính Việt Nam.

Chính sách, mục tiêu phát triển kinh tế số tại Việt Nam

Trong giai đoạn 2025-2045, Việt Nam đặt ra nhiều mục tiêu nhằm phát triển kinh tế số, thông qua hàng loạt các chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc các mạng công nghiệp lần thứ tư (4.0) trên tinh thần nghị quyết 52-NQ/TW ngày 27-9-2019.

Theo đó, qua từng mốc giai đoạn 5 năm, 15 năm từ 2025-2030, 2030-2045, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2045 sẽ nằm trong nhóm dẫn đầu khu vực châu Á về sản xuất dịch vụ thông minh, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo. Người lao động Việt Nam được đặt mục tiêu sẽ trở thành nhóm nguồn lực có năng suất lao động cao, hiện đại, có năng lực làm chủ công nghệ trong tất cả các lĩnh vực từ kinh tế – xã hội tới môi trường, quốc phòng, an ninh.

Mời bạn xem thêm: Giải pháp số từ CyberSign: Ký hợp đồng điện tử, đẩy mạnh nền kinh tế số thời “Cô-vy”

Tình hình kinh tế số ở Việt Nam hiện nay

Theo báo cáo từ Google và Temasek (Singapore), kinh tế số của Việt Nam đạt quy mô khoảng 3 tỷ USD vào năm 2015. Con số này đã nhanh chóng gấp 3 lần chỉ sau 3 năm, đạt 9 tỷ USD vào năm 2018. Theo dự báo, vào năm 2025 tới đây, quy mô nền kinh tế số tại Việt Nam sẽ đạt con số 30 tỷ USD đếu giữ vững đà tăng trưởng.

Đặc biệt, thương mại điện tử là thuật ngữ dường như luôn song hành khi nhắc tới Kinh tế số. Thương mại điện tử hiện nay là một trong những mô hình kinh tế số có những đóng góp lớn cho sự phát triển quốc dân trong bối cảnh không chỉ Việt Nam mà toàn thế giới đang bước vào cuộc cách mạng công nghiệp 4.0

Tuy sinh sau đẻ muộn hơn rất nhiều các mô hình kinh doanh truyền thống, nhưng mức tăng trưởng của thương mại điện tử ở Việt Nam trong 4 năm qua đạt được rất nhiều thành tựu: tốc độ tăng trưởng đạt trung bình 30% qua mỗi năm: từ xấp xỉ 4 tỷ USD vào 2015 tới khoảng 7,8 tỷ USD vào năm 2018. Nếu tiếp tục giữ vững ‘phong độ’, quy mô của thương mại điện tử ở Việt Nam có thể đạt con số 13 tỷ USD – cao hơn khoảng 30% so với kỳ vọng được nêu trong Kế hoạch phát triển Thương mại điện tử giai đoạn 2016-2020 của Việt Nam.

CyberSign – Phần mềm quản lý ký số văn bản và hợp đồng điện tử – một trong các sản phẩm nằm trong bộ giải pháp về số hoá và chuyển đổi số các doanh nghiệp – là công cụ hữu hiệu giúp các doanh nghiệp chuyển đổi đổi số thành công và vận hành bộ máy trên nền tảng trực tuyến (online) một cách dễ dàng, tiết kiệm và hiệu quả.