Kinh doanh nền tảng – Platform Business là gì ? Sự khác nhau giữa mô hình kinh doanh truyền thống và mô hình kinh doanh nền tảng?

Trong thời đại hiện nay, người ta nói rất nhiều về platform, đặc biệt là trong thế giới công nghệ , chúng ta thường gặp các thuật ngữ: Blockchain, IoT, Ai platform … Nhưng thuật ngữ Business platform (mô hình kinh doanh nền tảng) thì chưa thực sự phổ biến.

Kinh doanh nền tảng là gì?

Theo quyển sách Cuộc cách mạng nền tảng (tựa tiếng Anh là Platform Revolution) : “Nền tảng là hình thức kinh doanh dựa trên việc kích hoạt sự tương tác tạo nên giá trị giữa các nhà sản xuất bên ngoài với người tiêu dùng. Mục đích tổng thể của nền tảng là để tương thích hoàn toàn giữa người dùng với sự thuận lợi trong việc trao đổi hàng hoá, dịch vụ hoặc tiền tệ xã hội, qua đó kích hoạt việc tạo ra giá trị cho tất cả các bên tham gia”.

Một số ví dụ về mô hình kinh doanh nền tảng:

– Uber, Grab, … là mô hình kinh doanh nền tảng hoạt động trong lĩnh vực vận tải, nó kết nối tài xế với người những khách hàng có nhu cầu đi lại. Giá trị mà nền tảng này tạo ra đó là những chuyến xe chở khách hàng đến nơi cần đến. Sự thuận lợi mà nó mang lại cho khách hàng là: dễ dàng gọi xe trên điện thoại thông minh, tài xế dễ dàng biết được chính xác khách hàng đang ở đâu, khách hàng dễ dàng thanh toán bằng tiền mặt hoặc là bằng thẻ tín dụng…

– Tiki, Shopee, Lazada … là mô hình kinh doanh nền tảng hoạt động trong lĩnh vực thương mại điện tử. Giá trị mà nền tảng này tạo ra đó là giúp người bán và người mua có thể thực hiện việc mua bán một cách dễ dàng. Sự thuận lợi mà nó mang lại cho khách hàng: tạo được một marketplace (chợ trực tuyến) để mọi người có thể mua bán dễ dàng, có thể mua hàng mọi lúc mọi nơi, hình thức thanh toán đa dạng…

Trên thực tế, chúng ta có thể kể đến rất nhiều các nền tảng khác nơi sử dụng nền cảng công nghệ số để kết nối với giữa người bán và người mua như: sàn giao dịch chứng khoán, cổng thông tin bất động sản, cổng thông tin tuyển dụng – việc làm, …

Mô hình kinh doanh nền tảng

Mô hình kinh doanh nền tảng trước hết thường gắn liền với các yếu tố về công nghệ, bởi nhờ đó mà các nền tảng này có thể kết nối giữa người sản xuất, nhà cung ứng với người tiêu dùng một cách chính xác, nhanh chóng và dễ dàng.

Thực tế chúng ta có thể gặp rất nhiều các công ty lớn trên thế giới như Apple, Google, Amazon, Microsoft và Facebook … đều là những mô hình kinh doanh nền tảng thành công.

Sự khác nhau giữa mô hình kinh doanh truyền thống (tuyến tính) và mô hình kinh doanh nền tảng

Những công ty truyền thống, phi nền tảng chúng ta gọi họ là các doanh nghiệp tuyến tính, bởi vì hoạt động của họ được mô tả tốt bởi chuỗi cung ứng tuyến tính điển hình: Các công ty này tạo ra giá trị dưới dạng hàng hóa hoặc dịch vụ hoàn chỉnh và sau đó bán chúng cho ai đó ở cuối chuỗi cung ứng của họ.

Các doanh nghiệp tuyến tính sở hữu hàng tồn kho và nó xuất hiện trên bảng cân đối kế toán như: nhà sản xuất ô tô như GM, Honda hay nhà cung cấp nội dung đăng ký như HBO hay các đại lý bán hàng như Walmart, Macy hoặc Target.

Tuy nhiên, không phải tất cả các công ty công nghệ đều là doanh nghiệp có mô hinhf kinh doanh nền tảng. Ví dụ, Netflix không phải  là một doanh nghiệp nền tảng mặc dù là một công ty công nghệ. Đó thực chất là một kênh truyền hình tuyến tính với giao diện hiện đại. Giống như HBO, nó cấp phép hoặc tạo ra tất cả nội dung của nó.

Kinh doanh nền tảng là một mô hình kinh doanh tạo điều kiện trao đổi giá trị giữa hai hoặc nhiều nhóm người dùng, điển hình là người tiêu dùng và nhà sản xuất.

Ví dụ: người tạo nội dung Youtube (nhà sản xuất) trao đổi nội dung với người xem (người tiêu dùng). Nền tảng chỉ tập trung vào việc xây dựng và tạo điều kiện cho một mạng. Nền tảng không sở hữu phương tiện sản xuất – thay vào đó, họ tạo ra phương tiện kết nối.

Có thể thấy, một doanh nghiệp tuyến tính, các phương tiện sản xuất là hoạt động chính trong chuỗi giá trị, chi phối cách thức sản xuất sản phẩm của mình. Quá trình này bắt đầu bằng việc thu thập nguyên liệu thô, chuyển đổi nó thành đầu ra có giá trị hơn, sau đó nhận được giá trị trong tay của khách hàng (bán hàng, tiếp thị và dịch vụ).

Ngược lại, một doanh nghiệp nền tảng tạo ra và quản lý các mạng lớn và tạo điều kiện trao đổi giá trị giữa những người dùng của nó. Không giống như Ford, Uber không sở hữu bất kỳ giá trị nào đang được sản xuất và tiêu thụ. Thay vào đó, Uber sở hữu cách người dùng kết nối với nhau chứ không phải là trung bình của kết nối.

Doanh nghiệp tuyến tính tạo ra giá trị bằng cách sản xuất sản phẩm hoặc dịch vụ; các nền tảng tạo ra giá trị bằng cách tạo các kết nối và sử dụng chúng để tạo ra các giao dịch trên mạng. Giao dịch cốt lõi là cách các nền tảng lấy năng lượng tiềm năng của mạng và chuyển đổi các kết nối đó thành động năng của các giao dịch. Nếu không có giao dịch cốt lõi, ngay cả một mạng lớn cũng có thể tạo ra giá trị.

Đó là lý do tại sao có được giao dịch cốt lõi là khía cạnh thiết yếu nhất của thiết kế nền tảng. Để tạo và trao đổi giá trị, một nền tảng cần người dùng của nó lặp đi lặp lại quá trình này.

CyberSign – Phần mềm ký số và quản lý các văn bản điện tử – một trong các sản phẩm nằm trong bộ giải pháp về số hoá và chuyển đổi số các doanh nghiệp – là công cụ hữu hiệu giúp các doanh nghiệp chuyển đổi đổi số thành công và vận hành bộ máy trên nền tảng trực tuyến (online) một cách dễ dàng, tiết kiệm và hiệu quả.